In dit artikel leggen we uit wat de meest voorkomende oorzaak is van chronische pijn.
Triggerpoints kunnen voor veel onverklaarbare klachten zorgen en daarom is het belangrijk om hier goed onderzoek naar te doen.

De vraag: ‘Wat is een triggerpoint?’ wordt vaak in de praktijk gesteld.

Myofaciale triggerpoints (MTrP) worden ook wel spierknopen genoemd. Een spierknoop is een kleine, lokale verkramping in de spier. Door deze verkramping hopen afvalstoffen zich op deze plek op. Hierdoor ontstaat een lokale verdikking met een slechte doorbloeding, waardoor afvalstoffen zich ophopen. Zo ontstaan triggerpoints met afgeleide pijn. Afgeleide pijn komt bij triggerpoints veel voor en deze kramptoestand in de spier heeft gevolgen in andere delen van het lichaam. Men kan meerdere spierknopen in eenzelfde spier hebben, maar men kan op hetzelfde moment ook meerdere spierknopen in verschillende spieren hebben. Van buitenaf zijn deze spierknopen voelbaar als pijnlijke harde bobbeltjes of strengetjes. Dit kan komen door langdurig statisch aanspannen, verkeerde houding of een kortdurende zware inspanning.

Volgens triggerpointonderzoekers Drs. Janet Travell en David Simons is een MTrP een zeer prikkelbaar, gelokaliseerde plek in de spier in de vorm van een knobbeltje. Opvallend is dat een onderzoek van Travell en Simons aantoonde dat 75% van pijnklachten veroorzaakt wordt door myofasciale triggerpoints. Het behandelen van deze MTrP kan dus een belangrijk onderdeel zijn bij het herstel van pijnklachten. Lees hier meer over triggerpointtherapie.

Wat is een triggerpoint?

Een myofasciale triggerpoint is dus een voelbare knobbel in de spier. Het is pijnlijk wanneer men op deze knobbel drukt.Wanneer je er flinke druk opgeeft, kan dit een uitstralende pijn opwekken in een ander deel van het lichaam. Ook kan de pijn volgens vaste patronen uitstralen naar andere gebieden. Dit noemt men ‘referred pain’. De myofasciale pijn straalt vaak uit naar een plek op enige afstand van het TrP in een voor de therapeut herkenbaar patroon. Een triggerpoint of spierknoop kan bewegingsbeperkingen, stijfheid, krachtverlies en pijnklachten veroorzaken. Een spier is opgebouwd uit afzonderlijke spiervezels. In een normale ruststand is een spiervezel noch uitgerekt, noch samengetrokken. Wanneer er een triggerpoint in de spier zit dan blijkt dat de spiervezels in rusttoestand op bepaalde punten meer samengetrokken zijn dan in het omringende gebied.

Triggerpoints en energie

Wanneer men het heeft over deze spierknopen spreken we ook vaak van een verkrampte spier. Waarom schiet een spier nu eigenlijk in de kramp? en hoe ontstaan triggerpoints?

Een spier kan alleen overleven in een zuurstofrijk milieu(basisch). Wanneer er zich triggerpoints ontwikkelen in de spier wordt de doorbloeding belemmerd met als gevolg dat het milieu steeds zuurstofarmer (alkalisch) wordt.

Een spier kan aanspannen en ontspannen. Voor beide bewegingen is energie nodig. Voor het aanspannen is ATP nodig en voor ontspanning ADP. Dus wanneer we niet voldoende energie naar de spier kunnen voeren, heeft de spier niet alleen moeite met aanspannen, maar ook met ontspannen. Dit resulteert in een lokale verkramping binnen de spier. Dit zorgt voor een slechte doorbloeding. Wanneer je in rust bent is een spiervezel noch uitgerekt, noch samengetrokken.

Een verharde spier

Hierboven hebben we net gesproken over triggerpoints, maar zijn deze nu ook duidelijk te voelen? Ja, deze zijn zeker voelbaar. Vanaf de buitenkant kunnen we deze voelen door dwars op de spier te palperen. Wanneer er spierknopen aanwezig zijn, voelen we verharde strengetjes of bobbeltjes. Wanneer we hier langzaam druk op uitoefenen, zijn deze pijnlijk en kunnen deze pijn opwekken in een ander deel van het lichaam. Dit noemen we ‘referred pain’.

Een myofasciale triggerpoints kan zich op twee manieren manifesteren: Actief of Latent. Een Actief MTrP geeft pijn of een andere onprettige sensatie. Een Latent MTrP geeft stijfheid en ontstaat meestal door een inactieve leefstijl met veel zitten, weinig bewegen en bepaalde eetgewoonten.

Referred pain

Referred pain is uitstralende pijn. Afgeleide pijn is het meest kenmerkende voor een triggerpoint. De pijn wordt dan op een andere plek waargenomen dan waar de weefselbeschadiging zich bevindt. Er zijn verschillende theorieën over hoe deze referred pain kan ontstaan. De meest aannemelijke theorie over het ontstaan van referred pain is dat de sensorische signalen van het gebied van de weefselbeschadiging op hetzelfde stukje van het ruggenmerg terecht komen als de signalen van het gebied waar de pijn gevoeld wordt. Deze signalen worden dan verkeerd geïnterpreteerd door de hersenen waardoor de hersenen denken dat de signalen uit het andere, niet-beschadigde gebied komen. Ieder triggerpoint heeft een vast gebied waar de pijn naar uitstraalt. Een bekend voorbeeld is dat hoofdpijn het gevolg kan zijn van een Tp in de monnikskapspier.

Soorten triggerpoints

Niet elk triggerpoint is hetzelfde. Dit is afhankelijk van de grootte, vorm en type spier waarin de Tp ligt. Hieronder lees je een overzicht van de verschillende soorten Tp.

Primaire triggerpoints: Deze MTrP ontstaan in het midden van de spierbuik en deze MTrP zijn ontstaan ten gevolge van een overbelasting. Door deze primaire triggerpoints zijn de klachten begonnen.

Secundaire triggerpoints: Deze MTrP ontstaan ten gevolge van de primaire MTrP en ziet men vaak in de spier die de spier met de primaire MTrP meehelpt (synergist) of juist in de spier die de tegenovergestelde functie heeft van de spier met de primaire MTrP (antagonist). Secundaire MTrP zijn vaak minder hardnekkig dan de primaire Tp, maar zorgen er wel voor dat de klachten in stand worden gehouden.

Aanhechtingstriggerpoint: Dit is een triggerpoint dat zich in de aanhechting van een spier aan een bot bevindt.

Diffuse triggerpoints: dit zijn MTrP verspreid over een grotere regio. Dit ziet men bijvoorbeeld bij scoliose. Hierbij liggen er meerdere MTrP achter elkaar.

Actieve triggerpoints: Actieve MTrP zijn drukgevoelig en veroorzaken ook referred pain.

Inactieve triggerpoints: Inactieve MTrP zijn niet drukgevoelig en veroorzaken geen pijn, maar veroorzaken wel een verstijving van de spier. Inactieve MTrP ontstaan meestal ten gevolge van primaire, actieve MTrP en ze kunnen actief worden door activatie van de primaire MTrP of door een acuut ongeluk of een acute blessure.

Wat zijn symptomen van triggerpoints?

De klachten die triggerpoints veroorzaken zijn ontzettend uiteenlopend. Triggerpoints hebben verschillende symptomen waaraan men de aanwezigheid van MTrP kan herkennen. Een MTrP (ook wel spierknoop genoemd) is een voelbare knobbel in de spier. Soms zijn er meerdere knobbeltjes naast elkaar voelbaar. Vaak ligt de MTrP in een voelbaar strakke streng spierweefsel. Dit kan aanvoelen als een pees. De huid boven een MTrP is vaak warmer of juist kouder dan de huid elders. Ook kan de huid boven het MTrP vochtiger zijn. Vaak ziet men dat de huid boven het triggerpoint minder elastisch is dan de huid elders. Lees hier meer over triggerpointtherapie.

Het is pijnlijk wanneer men op deze knobbel drukt. De intensiteit van de pijn is afhankelijk van meerdere factoren, zoals de locatie van de triggerpoint, of de MTrP actief is of niet en of het een primair of secundair triggerpoint is. Een belangrijk symptoom van MTrP is pijn volgens vaste patronen (referred pain). De pijn wordt dan op een andere plek waargenomen dan waar de weefselbeschadiging zich bevindt. Ieder MTrP heeft een eigen gebied waar de reffered pain kan optreden. Enkele voorbeelden van triggerpoints en de gebieden waar pijn kan optreden:

• Een MTrP in de middelste bilspier kan uitstralende pijn opwekken in de heup of onderrug.
• Een MTrP in de vierkante lendenspier kan uitstralende pijn geven in de onderrug.
• Een MTrP in de scholspier (kuitspier) kan uitstralende pijn geven in de peesplaatonder de voet.
• Een MTrP in de bicepsspier van de bovenarm kan uitstralende pijn geven in de elleboogregio.
• Een MTrP in de monnikskapspier (trapezius) kan uitstralende pijn geven naar het hoofd (hoofdpijn).

Een ander symptoom van triggerpoints is dat de gehele spier waarin de MTrP zich bevindt, gespannen is en stijf aanvoelt. Men ontwikkelt een bewegingsbeperking. Het kan zijn dat men door krachtafname de spier minder goed kan gebruiken. Ten gevolge van de verhoogde spierspanning kunnen ook peesirritaties ontstaan, omdat er meer trekkracht op de aanhechting van deze spieren aan het bot komt. Ook kan er door de verhoogde spierspanning inklemming van zenuwen of bloedvaten ontstaan. Ten gevolge van een zenuwbeknelling kan men tintelingen, een doof gevoel of bijvoorbeeld jeuk krijgen.

Samengevat zijn symptomen van triggerpoints:

• lokale, diepe pijn bij druk op de MTrP
• continue pijn zonder druk op de MTrP
• referred pain volgens vaste patronen
• de diepe pijn kan scherper aanvoelen bij bewegen
• een voelbaar knobbeltje soms in combinatie met een verharde streng
• de huid boven een triggerpoint kan warmer of juist kouder aanvoelen en kan vochtig zijn verhoogde spierspanning
• stijfheid
• bewegingsbeperking en mogelijk krachtafname
• peesirritaties
• inklemming van zenuwen of bloedvaten

Daarnaast kan het hebben van triggerpoints leiden tot reflexmatige reacties van het lichaam door een verstoring van het autonome zenuwstelsel. Voorbeelden van deze reacties zijn toename van speekselaanmaak, het rood worden van de ogen, een hangend ooglid, wazig zien of bijvoorbeeld kippenvel.

De soorten behandelingen van triggerpoints?

Men kan triggerpoints op verschillende manieren bestrijden. De fysiotherapeut kan gebruik maken van (een combinatie van) onderstaande therapievormen.

• Manuele druktechnieken
• Dry needling therapie
• Triggerpointtherapie
• Rektechnieken
• Advies en coaching

Wat maakt een triggerpoint pijnlijker en wat vermindert de pijn?

Verergering:

• teveel en eenzijdig gebruik van een spier waarbij er te weinig pauze zijn.
• een acute verkorting van een spier
• afkoeling (schaarse kleding),
• stress, (onderdrukte) emoties en trauma’s
• te hoge druk op de betreffende spier
• ongezond eten
• slechte ademhaling

Vermindering:

• voldoende pauzes nemen tijdens belastende activiteiten
• langzaam stretchen van de betreffende spier
• temperatuur waarbij het lichaam kan ontspannen, aangename warmte
• fysiotherapie (dry needling, triggerpointtherapie)
• ademhalingsoefeningen / meditatie

Wil je een afspraak maken om naar aanleiding van bovenstaande je te laten onderzoeken door een fysiotherapeut, klik dan HIER